تبادل لینک هوشمند 
خبرنامه وب سایت:شرح درگذشت[ویرایش]
قبران فی طوس خیر الناس کلهم و قبر شرهم هذا مِنَ العِبَرِ ما ینفع الرجس من قرب الزکی و ما علی الزکی بقرب الرجس من ضرر
| در طوس دو قبر قراردارد، یکی بهترین مردم | و قبر بدترین آنان؛ این است از عبرتهای روزگار | |
| نه ناپاک از نزدیکی به فرد پاک سودی می‌برد و نه | شخص پاک از نزیکی به شخص ناپاک ضرری |
پیشینه بنا[ویرایش]
سامانیان[ویرایش]
به روایت بیهقی، امیر فائق‌الخاصه مشهد، مشهدالرضا، را آبادان کرد.[۱]
دیالمه[ویرایش]
غزنویان[ویرایش]
دوره سلجوقی[ویرایش]
دوره خوارزمشاهیان[ویرایش]
حمله مغول[ویرایش]
در دوره حکومت ایلخانیان فرسودگی‌ها و احیاناً خرابی‌ها و خسارات وارد شده به حرم بازسازی شد.[۷]
دوره تیموریان[ویرایش]
دوره صفوی[ویرایش]
دوره نادری[ویرایش]
دوره قاجاریه[ویرایش]
دوره پهلوی[ویرایش]
دوره جمهوری اسلامی[ویرایش]
حوادث[ویرایش]
حرم علی بن موسی الرضا طی چنده سده اخیر در اثر ۴ حادثه دچار تخریبهای جزئی و کلی‌ای گردید.
- در اثر یورش عبدالمومن خان ازبک در سال ۹۷۷ طلا کوبی‌ها و زیورآلات گنبد و گلدسته‌های حرم به تاراج رفت که توسط شاه عباس صفوی در بین سالهای ۱۰۱۰ -۱۰۱۶ هجری قمری ترمیم شدند.
- در سال ۱۰۸۴ هجری قمری زلزله شدیدی در مشهد رخ داد که سطح خارجی گنبد ترک برداشت و تعدادی از خشت‌های زراندود ریخت که شاه سلیمان صفوی گنبد را تعمیر و تجدید طلا کرد که جریان این طلاکاری توسط محمد رضا امامی خوشنویس در چهار ترنج دور گنبد نوشته شده است.
- در سال ۱۳۳۰ هجری شمسی روسها گنبد را به توپ بستند و نقاطی را در بدنه گنبد به اندازه کله قند سوراخ کردند که هنوز جای تعمیرها از درون گنبد قابل مشاهده است و در سال ۱۳۳۱ نیرالدوله والی خراسان دستور تعمیر آن را داد.
- در عاشورای ۱۳۷۳ در یک حمله تروریستی در اثر انفجار بمب در حرم ۲۶ نفر کشته و ۳۰۰ نفر زخمی شدند. خرابی‌های حاصله بر بنا کم بود و فقط بخشی از کاشی‌کاری‌ها و آینه‌کاری‌های قدیمی آسیب دیدند[۸] که بعداً تعمیر شدند و پس از آن تاکنون در قسمت ورودی‌های مجموعه خادم‌هایی برای بازجویی بدنی و وسایل زائرین، خدمت می‌کنند.[۱](برای اطلاعات بیشتر مقالهٔ بمب‌گذاری در آرامگاه علی بن موسی را مطالعه کنید.)
بنای حرم[ویرایش]
مزار[ویرایش]
سنگ مزار[ویرایش]
- نخستین سنگ مزار مربوط به سده ششم هجری قمری است این سنگ به طول ۴۰ سانتی‌متر و عرض سی سانتی‌متر به قطر ۶ سانتی‌متر از جنس مرمر است.
- دومین سنگ مزار که هماکنون بر روی مزار موجود در سرداب قرار دارد، از جنس مرمر آهکی سفید رنگ به ابعاد شصت در چهل سانتی‌متر است.
- سومین سنگ مزار سنگی است از معدن توران پشت یزد به رنگ سبز چمنی به ابعاد ۲٫۲۰ در ۱٫۱۰ به ضخامت یک متر با وزن ۳۶۰۰ کیلوگرم است که بر طبقه همکف موجود است که همزمان با نصب ضریح پنجم در سال ۱۳۷۹ در طبقه همکف در حرم قرار داده شد.[۱]
صندوق[ویرایش]
- نخستین صندوق در سده ششم هجری قمری از جنس چوب توسط انوشیروان زرتشتی از اهالی اصفهان پس از کسب شفا به حرم اهدا شد و بر روی سنگ مزار قرار داده شد و ابن بطوطه در سفرنامه خود (تحفهالنظّار) این صندوق را با روکش نقره در سال ۷۳۴ هجری قمری مشاهده کرده است.
- شاه عباس صفوی در سال ۱۰۲۲ دومین صندوق از جنس چوب فوفل را به حرم هدیه کرد که به صندوق عباسی معروف بود که سالها در سرداب بر روی مزار بود و در سال ۱۳۱۱ هجری شمسی آن را برداشتند و طلاهای روی آن را جلا دادند و زیر نظر عالمان وقت صرف خرید املاکی برای آستان قدس گردید.
- در سال ۱۳۱۱ هجری شمسی صندوقی سنگی از جنس مرمر لیمویی از معدن شاندیز به هزینه حاج حسین حجار باشی زنجانی به جای صندوق دوم قرار داده شد.
- در سال ۱۳۷۹ به کلی صندوق سوم برداشته شد و به جای آن سنگ مزار یک متری سبز رنگی قرار داده شد.[۱]
ضریح[ویرایش]
در دوره‌های مختلف ضریح‌های متفاوتی بر روی سنگ مزار علی بن موسی‌الرضا قرار داده شد.
- اولین ضریح:اولین ضریح مربوط به سده دهم هجری قمری از جنس چوب و طلا و نقره بوده است که در زمان شاه طهماسب صفوی در سال ۹۵۷ هجری قمری بر روی مزار قرار دادهاند که در کتیهٔ دور آن سوره هل اتیبه خط ثلث نوشته شده بود.
- دومین ضریح:پس از فرسوده شدن ضریح نخستین، دومین ضریح از جنس فولاد مرصع معروف به نگیننشان در سال ۱۱۶۰ هجری قمری توسطشاهرخ میرزا نوهٔ نادرشاه افشار به حرم هدیه گردید که مزین به یاقوت و زمرد بود و هماکنون در زیر ضریح چهارم در سرداب بر روی مزار قرار دارد.
- سومین ضریح:در سال ۱۲۳۸ هجری قمری در زمان فتحعلی شاه ضریح فولادی ساده‌ای به ابعاد ۳ در ۴ متر به ارتفاع دو متر بر روی ضریح دوم نصب شد که این ضریح دارای ورقههای طلاکوب و طوقهای طلای جواهر نشان می‌باشد و بر روی آن سوره هل اتی و یس به خط ثلث نوشته شده‌است که در سال ۱۳۳۸ هجری شمسی به علت پوسیدگی پایههایش به موزه آستان قدس رضوی انتقال داده شد.
- چهارمین ضریح:چهارمین ضریح به نام ضریح طلا و نقره معروف به شیر و شکر در سال ۱۳۳۸ هجری شمسی به ابعاد ۴ در ۳٫۶ و ارتفاع ۳٫۶ بر روی مزار جایگزین ضریح سوم به نحوی که ضریح دوم را دربر میگیرد بر روی مزار قرار داده شد و هماکنون در سرداب بر روی سنگ مزار قرار دارد.
- پنجمین ضریح:پس از برگزاری مسابقهٔ هنری طرح محمود فرشچیان هنرمند و مینیاتوریست معروف ایرانی، برنده شد و در بین سالهای ۱۳۷۲-۱۳۷۹ ضریح به وزن ۱۲ تن و ابعاد ۴٫۷۸ در ۳٫۷۳ به ارتفاع ۳٫۹۶ از فولاد و چوب گردو ساخته شد و به مدت ۵۵ روز از ۱۳۷۹/۱۰/۲۱ تا ۱۳۷۹/۱۲/۱۶ عملیات نصب سنگ سبز رنگ و ضریح پنجم در طبقه همکف حرم قرار به طول انجامید. بر روی این ضریح سوره هل اتی و یس با خط ثلث طلا و نقره نوشته شده است و در چهار جهت ضریح ۱۴ محراب به نشان چهارده معصوم که همگی به یک محراب بزرگتر که آن نیز به کلمه الله ختم می‌شود، قرار دارد.[۱]
سرداب[ویرایش]
نویسندهٔ کتاب بدر فروزان ذکر می‌کند:
در گذشته داخل ضریح دریچه‌ای در سمت پایین پا در کف رو به سرداب وجود داشت.[۱]
این رواق ۱٫۶۰ پائین تر از سطح مزار واقع شده است.[۱]
سقف[ویرایش]
ارتفاع سقف حرم تا زیر نقطهٔ مرکزی حدود ۱۹ متر و تا بالای طوق گنبد ۳۱ متر است.[۱]
منبع:وبلاگ اما رضا دانشنامه ازاد
نظرات شما عزیزان:
برچسب‌ها:
